Click here for English.
לײַטיש מאַמע־לשון נאָך אַ מאָל אין דרוק!
װאַריאַציעס פֿאַרמאָגט אַ שפּראַך אָן אַ שיעור: היסטאָרישע, געאָגראַפֿישע, סאָציאַלע, סטיליסטישע, טעמאַטישע. אַנדערש רעדט דער ייִד פֿון װאָלין און פּאָדאָליע, אַנדערש דער ייִד פֿון ליטע און רײַסן, צי פֿון קאָנגרעס־פּױלן און גאַליציע, צי פֿון טשעכײַ און אונגערן, פֿון ניו־יאָרק, אַנטװערפּן, ירושלים צי בוענאָס־אײַרעס. פֿאַראַן אַ לשון פֿונעם תּלמיד־חכם, פֿונעם בעל־מלאָכה, פֿון דער אונטערװעלט, פֿון דער פֿרױ, פֿונעם קינד.
-- מרדכי שעכטער, לײַטיש מאַמע־לשון
אין לײַטיש מאַמע־לשון: אָבסערװאַציעס און רעקאָמענדאַציעס אַנטדעקט מרדכי שעכטער -- אײנער פֿון די גרעסטע ייִדיש־לינגװיסטן פֿונעם 20סטן יאָרהונדערט -- פֿאַרן לײענער די רײַכקײט פֿון דער ייִדישער שפּראַך. דאָס ביכל, אַ זאַמלונג פֿון זײַנע כּתבֿים בנוגע װערטער־ און װאַריאַנטן־אָפּקלײַב, טערמינאָלאָגיע, טאָפּאָנימיק און פּרינציפּן פֿון שפּראַך־נאָרמירונג, נעמט אַרײַן אַ גרױסן טײל פֿון זײַנע שפּראַך־נאָרמאַטיװע אַרבעטן און נאָטיצן, געדרוקטע אין פֿאַרשײדענע זשורנאַלן אױף פֿאַרשײדענע קאָנטינענטן װי, למשל, אױפֿן שװעל, די גאָלדענע קײט, דװקא, ייִדישע שפּראַך, װי אױך אַ היפּשע צאָל באַמערקונגען געדרוקטע אינעם ביכל צום ערשטן מאָל. דאָס ביכל װעט זײַן אַן אוצר פֿאַר אַ נײַעם דור ייִדיש־רעדערס און ־לײענערס.
דאָס איז נישט קײן נײַע אױפֿלאַגע, נאָר גיכער אַן איבערדרוק. דאָס הײסט, אַז מיר בײַטן גאָרנישט אינעם טעקסט גופֿא. אלא װאָס דען? 1) מיר בעסערן יאָ אױס געװיסע באַמערקטע טעותן. 2) מיר מאַכן קלערער אַנדערע ענינים דאָרט װוּ מיר האַלטן אַז דאָס װעט צו הילף קומען דעם לײענער. װאָס שײך דעם ערשטן פּונקט דאָ אױבן האָבן מיר געמאַכט אַ תּיקון־טעות־בלעטל מיט אַלע באַמערקטע דרוקפֿעלערן, אָבער דאָרט װוּ מע האָט געקענט אױסמײַדן דאָס שטעלן דאָס װאָרט אױף דער רשימה טעותן האָבן מיר ממש אַרײַנגעשריבן די תּיקונים מיט דער האַנט. אַזעלכע פֿאַלן האָבן בדרך־כּלל צו טאָן מיט דער פּונקטואַציע, דיאַקריטישע צײכנס װי פּתח, קמץ, שטריכלעך אױף דער פֿא אָדער בֿית, און פּינטעלעך אין אותיות װי, למשל, ,,פֿ" אָדער ,,כּ". װאָס שײך דעם צװײטן פּונקט האָבן מיר רעדאַקטירט דעם תּוכן בײַם אָנהײב פֿון יעדן קאַפּיטל אַזױ אַז ער שפּיגלט איצט אָפּ די נעמען און די זײַטן פֿון די סובקאַפּיטעלעך פּונקט װי זײ שטײען און גײען אין טעקסט. דער הױפּט־תּוכן איז איצט כּולל נישט נאָר די קאַפּיטלען נאָר אױך די סובקאַפּיטעלעך. מיר האָפֿן אַז דערמיט װעלן די רעסורסן פֿון דעם באַנד זײַן מער צוטריטלעך.
Laytish Mame-Loshn Once Again In Print!
In Laytish Mame-Loshn, Mordkhe Schaechter, one of the greatest Yiddish linguists of the twentieth century, reveals to the reader the complex richness of the Yiddish language. This book is a collection of Dr. Schaechter's notes, comments and research dealing with issues of word choice, terminology, toponymy and principles of language standardization. The text is comprised both of articles previously published in various journals on several continents as well as many written specifically for this volume. A treasure-trove of information and scholarship, this book will be a valuable resource to a new generation of Yiddish speakers and readers.
This volume is not a new edition but rather a reprint. Nothing has been changed in the body of the text itself but certain other amendments have been made. 1) We have corrected errors that were found. This included preparing an errata list. In order to keep the errata list short, corrections were written in by hand, where possible. These cases generally fall into the categories of punctuation, diacritical marks such as Pasekh and Komets, lines over Fey or Veys and dots in letters such as Pey or Kof. 2) We have edited the Table of Contents at the beginning of each chapter so that it reflects the subchapter headings and page numbers exactly as they appear in the text. The main Table of Contents now includes not only the chapter headings but also the subchapter headings. We hope that these changes and additions will make the resources of the book more accessible to the reader.
Mordkhe Schaechter's writing is infused with conviction, with inventiveness and with knowledge. At a time when others have doubts about the future of the language, Schaechter's neologisms and newly invigorated existing words tell us that there is still hope for Yiddish...
-- From the preface by Dr. Joshua Fishman, Distinguished
-- University Professor, Emeritus, Yeshiva University
Publication Information
לײַטיש מאַמע־לשון: אָבסערוואַציעד און רעקאָמענדאַציעס.
Mordkhe Schaechter, Laytish mame-loshn: Observatsyes un rekomendatsyes (Authentic Yiddish: Observations and Recommendations), preface by Joshua A. Fishman, in Yiddish (New York: League for Yiddish, 1986; 2nd printing, 2009), 383 pp. [ISBN 97 8-0-9724565-5-4].